พวงมาลัยไม้ไผ่กุศโลบายแอบแฝงให้คนทำบุญ ซึ่งก่อกำเนิดของการทำพวงมาลัย แต่ก่อนนั้นพวงมาลัยถูกทำด้วยใบมะพร้าว ต่อมาจึงได้หันมาทำพวงมาลัยจากไม้ไผ่ไร่ ซึ่งเป็นไม้ไผ่ชนิดเดียวเท่านั้นที่สามารถนำมาทำได้ เพราะเป็นไม้ไผ่ที่มีความเหนียว นอกจากนั้นไม้ไผ่ไร่ยังนำมาสานกระติบข้าว และข้าวของเครื่องใช้ได้อีกตำนานเล่าปากต่อปาก กว่าจะมาเป็นมาลัยไม้ไผ่ เจ้าปู่กุดหว้าเล่าว่า จริงๆแล้วการทำมาลัยไม้ไผ่นี้มีไอเดียหรือความคิดมาจากชาวเรณู ซึ่งตอนนั้นตาเองเป็นหนุ่มซำน้อย(หนุ่มน้อย) กำลังพากันนั่งทำมาลัยที่สานจากใบมะพร้าวกันอยู่ จากนั้นชาวเรณูจึงเดินเข้ามาดู ระบุไม่ได้ว่าเป็นหญิงหรือชาย (นานมาชั่วอายุคน) ถึงวันนี้ก็ยังไม่ทราบเป็นที่แน่ชัดว่าใครเป็นคนทำคนแรกของหมู่บ้าน (คาดว่าเสียชีวิตไปหลายรุ่นแล้ว) เพราะประเพณีได้ทำเรื่อยมา ตอนนั้นชาวเรณูได้แนะนำว่าทำไมไม่ทำจากไม้ไผ่ นั่นก็คือไม้ไผ่ไร่ ซึ่งครั้งนั้นได้มีคนทำถวายพระที่วัดกกต้อง ที่ปัจจุบันเป็นสถานที่จัดงานบุญพวงมาลัยไม้ไผ่ เจ้าปู่เองบอกว่า ท่านเคยถามจากชาวเรณูว่าที่บ้านมีแบบนี้ไหม กลับได้คำตอบว่าไม่เคยมี จึงไม่มีใครระบุได้ว่าใครเป็นคนเริ่ม ตำนานต่อมาเรื่องการกำเนิดมาลัยไม้ไผ่ จากลุงของผู้เขียนเล่าว่า ปู่ตาย่าเฒ่าเล่าต่อกันมาว่า มีหนุ่มเลี้ยงควายคนหนึ่งไม่ทราบชื่อ ไปเลี้ยงควาย พอเกิดอาการเบื่อจึงได้ไปตัดต้นไผ่มาแล้วนำมาทำเป็นมาลัยไม้ไผ่ต่อจากนั้นได้นำมาถวายพระ ยังไม่รู้ที่มาชัดเจนว่าใครเป็นคนที่ทำมาลัยไม้ไผ่เป็นคนแรก ซึ่งปัจจุบันนี้มาลัยไม้ไผ่ของชาวบ้านกุดวหว้าตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ กลายมาเป็นประเพณีและเป็นที่รู้จักในระดับโลก พูดได้เต็มปากเลยว่ามีหนึ่งเดียวในโลกเล่นเดียวกับบั้งไฟตะไลล้าน พวงมาลัยไม้ไผ่ได้รับการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น สืบทอดมายาวนานชั่วอายุคน จนมาถึงปัจจุบัน เชื่อว่าหลังจากถวายพวงมาลัยแล้ว จึงได้มี การนำพวงมาลัยนั้นไปห้อยสิ่งของที่ชาวบ้านต้องการทำทานหรือถวายให้กับพระสงฆ์ ตามหลักความเชื่อของศาสนาพุทธ เรื่องการทำบุญให้ทาน คนรุ่นใหม่ก็เห็นว่านี่กุศโลบายที่ทำให้เด็กๆ วัยรุ่นและชาวบ้านมีความกระตือรือร้น อยากที่จะทำบุญมากขึ้นเมื่อถึงบุญประเพณี ก็จะพากันนั่งร้อยมาลัยปัจจัยหิ้วมารวมกันที่วัด จากนั้นพระก็จะนำปัจจัยที่ได้แบ่งปัน อาจจะแบ่งไปโรงเรียน ขนมให้เด็กๆได้ทาน แบ่งไปให้ที่ยากไร้ และคนที่นำพวงมาลัยลงมายังจะได้เสี่ยงดวงด้วย เพราะเมื่อนำมาที่วัดก็จะมีหางบัตรเพื่อชิงโชคในงานตอนเย็น จับรางวัล หน้าตาของพวงมาลัยไม้ไผ่ มีการแปลรูปและสานต่อพัฒนาเป็นของใช้ในครัวเรือน อย่างเช่น โคมไฟ ปิ่นปักผม ต่างหู เข็มกลัด ถ้วยรางวัล ขันธ์บายศรี และอีกเยอะแยะมากกลายเป็นผลิตภัณฑ์เพิ่มราคา ซึ่งในภาพพวงมาลัยไม้ไผ่ในรูปแบบนี้มีการนำมาประยุกต์เป็นเข็มกลัดติดหน้าอก โคมไฟมาลัยไม้ไผ่ กลายเป็นผลิตภัณฑ์ขายในหมู่บ้านเป็นของฝากหรือของที่ระลึก ของตกแต่งบ้าน ตั้งโชว์บนโต๊ะทำงาน ของที่ระลึก ขั้นตอนการทำมาลัยไม้ไผ่ ที่ผู้เขียนเองได้ทดลองทำ ใช้เวลาหนึ่งชั่วโมง ต้องใจเย็นเพราะถ้าเมื่อไหร่ที่พังต้องเริ่มใหม่ ขั้นแรก เริ่มจากการเหล๋าไม้ไผ่ไร่ ที่ตัดมาแล้วทิ้งพักไว้ 15 วัน นำมาผ่าให้มีขนาดยาวพอเหมาะ ขั้นที่สอง เราจะต้องผ่าไม้ไผ่ให้บางที่สุดประมาณหนึ่งมิลลิเมตรยิ่งบางยิ่งสวย และต้องเสมอกัน จากนั้นจะต้องเหลาให้มีความสวยงามไม่เป็นเสี้ยนเล็กๆ ขั้นที่สาม ขั้นนี้สำคัญเพราะจะเป็นขั้นของการหักไม้ แต่จะมีต้นแบบให้เราหักตาม แบบที่ต้องใช้ในการหักไม้ ตอนนี้เราหักไม้ตามแบบเรียบร้อย โดยเริ่มจากวัดหักทางยาวก่อน สองครั้ง แล้วต่อด้วยทางสั้น และทางยาวอีกสองครั้ง เสร็จหนึ่งเส้น วิธีจับเพื่อหัก เราจะต้องหักและวัดอย่างแม่นยำเพราะถ้าไม่ตรงจะทำให้ประกอบยาก ขั้นที่ 4 หลังจากหักแล้วจะนำมาจักโดยเว้นระยะเสมอกันประมาณสิบสองช่อง และจะต้องทำทั้งสองข้าง ตอนนี้ได้หนึ่งข้างแล้วต้องทำอีกด้านตามภาพ ขั้นที่ 5 ขั้นประกอบคู่ เมื่อได้ทั้งหมด สามคู่หรือหกอันจักเรียบร้อยแล้วเราจะนำมาประสานคู่ ประกบสลับกันทั้งสองข้าง ขั้นที่ 6 จะเริ่มแกะออก เพื่อนำไปประกอบอีกครั้ง ดึงปลายทั้งสองข้างออก ค่อยๆทำทีละข้างจนครบทั้งสามคู่ ขั้นที่ 7 ประกอบพวง ในภาพนั้นมีเพียงสองคู่ เราจะต้องนำคู่ที่สามมาประกบด้านบน คู่ที่สามจะลำบากกว่าสองคู่ เพราะจะต้อง นำประกบ แล้วพยายามจัดสลับกันแล้วดึงออกในพวงเลย ตอนนี้เราจะต้องทำแบบใจเย็นที่สุดและเบาที่สุด เพราะถ้าทำแรงอาจจะทำให้ไม้หักหรือพังได้ ตอนนี้ดึงครบเสร็จทั้งสามคู่ ถือว่าเป็นพวงมาลัยที่สมบูรณ์ แต่อาจจะไม่ค่อยสวย เพราะเป็นพวงแรกในชีวิต ที่ทำ ขั้นต่อไป คือการจัดระบบให้ลงล็อก ถ้าเราจัดได้ลงตัวพอดี พวงมาลัยจะแน่นและไม่ขยับ เวลาเรานำไปร้อยมาลัยของขนมก็จะไม่หลุดง่าย การทำมาลัยไม้ไผ่นั้นพอใกล้เทศกาลมาถึง ขาวบ้านที่เป็นผู้ชายก็จะรวมกลุ่มกันถือมีดพร้าคนละดวง เดินขึ้นไปบนเขาหรือเข้าไปในป่า เพื่อตัดไม้ไผ่ไร่ ลงมาเพื่อทำพวงมาลัยไม้ไผ่ แจกให้กับชาวบ้านครอบครัวละอันสองอัน มาลัยไม้ไผ่นั้นไม่ได้จำกัดว่าผู้ชายต้องทำเท่านั้น แต่น้อยนักที่จะมีผู้หญิงทำ เพราะต้องเหล๋าไม้ไผ่ จับมีดพร้า ผู้หญิงจะรอร้อยพวงมาลัยปัจจัยลงวัดมากกว่ามานั่งทำเอง พวงมาลัยแห่งศรัทธา ต้องการจะทำทานอะไรเราก็ร้อยได้ทั้งหมด ไม่มีจำกัด เมื่อร้อยเสร็จก็จะนำลงมาวัด แห่ต้นมาลัยไม้ไผ่รอบวัดสามรอบแล้วก็นำถวายพร้อมกัน เครื่องดนตรีในการแห่ขบวนมาลัยไม้ไผ่ กลางคืนการแสดงจากโรงเรียนต่างๆ ในหมู่บ้านบางปีก็จะมีการประกวดร้องเพลงเพื่อชิงชนะเลิศ ต้องเป็นคนในหมู่บ้านเท่านั้นที่ลงสมัครแข่งขันร้องเพลง บุญประเพณีตามฮีตสิบสองตองสิบสี่ นอกจากจะทำให้ชาวบ้านเกิดความสามัคคีแล้วยังทำให้มีความสุขสนุกสนานไปพร้อมๆกันหลังจากการว่างจากการทำนา ภาพถ่ายทั้งหมดเป็นของผู้เขียนเอง (อุ้งเท้าแมว)เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !
