ดนตรีในหัวใจให้ความสุข พ้นความทุกข์หมดความเศร้าก้าวเดินต่อ แม้ชีวิตจะดำเนินเข้าสู่วัยใด ขอเพียงหัวใจมีดนตรีชีวีพร้อมบรรเลง กลองยาวรวมครบวงดนตรีพื้นบ้าน สุขสันต์กันยันเช้าเฝ้าต่อรอง ได้ฟังดนตรีให้รีบลุกโยกย้ายเข้าจังหวะเพลง ไม่หวั่นเกรงในทุกข์พบสุขพลัน ชีวิตกับมนุษย์กับเสียงเพลง เป็นของคู่กัน คนเราถ้าหากทำงานหนักหน่อยจะต้องมีการผ่อนคลายระบายความเครียดออกไปจากตัวบ้าง อาจจะเป็นการร้องเพลง หรือการเล่นดนตรี ความสุขกับความทุกข์มีเส้นบางๆกั้นอยู่เพราะฉะนั้นคนเราอาจจะมีความสุขเพียงเสี้ยวของวินาที แต่หลังจากนั้นความทุกข์จะเข้ามา เป็นอย่างนี้สลับกันไปไม่มีสิ่งใดยั่งยืนเกิดแล้วก็ดับ หลายคนอาจจะบอกว่าโลกนี้โหดร้ายไปสำหรับตัวเอง แต่เคยไหมที่จะหันไปมองคนอื่นที่บางทีเขาอาจจะโชคร้ายมากกว่าเรา แต่ต่างเราจากเขาสู้และให้กำลังใจตัวเอง จงจำไว้ว่าไม่มีสิ่งใดที่จะเข้ามาทำร้ายตัวเราเองได้นอกจากความคิดและตัวของเราเอง ซึ่งครั้งนี้จะมากล่าวถึงดนตรีกลุ่มของชาวบ้าน ที่ครึ่งของวงดนตรีนี้ เป็นชายหนุ่มสูงอายุวัยเกษียณที่มีความรักในเสียงดนตรี รักเครื่องดนตรีซึ่งมันก็อาจจะเป็นทางหนึ่งที่ทำให้ลุงและตาได้พบปะพูดคุยกับเพื่อน แทนที่จะนั่งอยู่ที่บ้านคนเดียว ชีวิตหนึ่งชีวิตที่ทำงานมีเพื่อนมีคนพูดคุยมานานเกือบค่อนชีวิต แล้ววันหนึ่งชีวิตต้องหยุดไปทำงาน ไม่ได้พลเจอพูดคุยกับเพื่อนร่วมงาน อาจทำให้มีความเหงาไร้คนคอยพูดคุยสนทนา การเล่นดนตรีทำให้เราได้เห็นรอยยิ้มและใบหน้าที่แปะเปื้อนความสุข ถ้าคนเราเคยเรียนดนตรีหรือรักในการเล่นดนตรีเราจะรู้ว่ารักและชื่นชอบมันมากขนาดไหน สำหรับผู้เขียนแล้วตั้งแต่เกิดมาในหมู่บ้านแห่งนี้ ได้เห็นวงกลองยาวก่อนเป็นสิ่งแรก ความขยันความน่ารักอารมณ์ดีของแต่ละคนมีความสุขมากเวลานั่งฟัง ถ้างานไหนบอกว่าจ้างวงกลองยาว อย่างแรกเลยเราจะนึกถึงงานบวช ช่วงการแห่นาคไปโบสถ์ การรวมตัวก่อนที่จะมาเป็น วงกลองยาวประจำหมู่บ้านจะมาพร้อมกันที่งาน ตั้งแต่หกโมงเช้า อาจจะมีค่าตัวหน่อย ในการว่าจ้างจะมีหลากหลายราคา ราคามิตรภาพจะราคาถูก ซึ่งเวลาที่ว่าจ้าง ส่วนมากจะเป็นในหมู่บ้านซึ่งจะมีสองวัด เครื่องดนตรีที่นำมาเล่นส่วนตัวและส่วนรวม ในการเล่นดนตรีเช่นกัน เครื่องดนตรีมีหลายชนิด แต่ไม่ได้เยอะขนาดวงดนตรีรถคันใหญ่ คนที่เคยเล่นเท่านั้นจะรู้จักและเข้าใจเครื่องดนตรี ก่อนการเล่นวงเล่นดนตรีต้องมีความสุขสบายใจ รถจะถูกเข็ญมาก่อน จากนั้นก็จะเป็นกลองยาวบ้าง พิณบ้างเสียงไม่ค่อยดีจะได้ปรับ ซึ่งต่อมาจะเป็นการต้องรอเวลา เมื่อผู้เล่นดนตรีมาครบ จะเริ่มการเตรียมดนตรี ทุกชนิดเพื่อให้เครื่องดนตรีแต่ละอย่างมีความเข้ากันอย่างลงตัวและไพเราะ บางคนอาจจะบอกว่า ทำไมกลองยาวมาแล้ว ไม่เริ่มที่จะบรรเลงรอ นี่คงเป็นสาเหตุยังไม่รู้ชัดเจนในการเล่นเครื่องดนตรีไทยที่มีความเคารพครูเพลง ครูของเครื่องดนตรีทุกชนิดต้องทำตามอย่างเคร่ง เพราะถ้าไม่ทำตามธรรมเนียมแล้วอาจจะเกิดเหตุไม่ดีขึ้นมาได้ คนโบราณจะเชื่อเรื่องครูเป็นอย่างมาก ทุกอย่างเครื่องดนตรีทุกชิ้นมีครูหรือผู้รักษาอยู่ การจะเริ่มเล่นควรไหว้ครูแสดงความรักเคารพก่อนเสมอ กลองยาว สิ่งที่จะมีมากที่สุดคือกลองยาว การสังเกตลักษณะของกลองยาวนั้นจะสังเกตได้เลย ลักษณะของกลองยาวจะรูปร่างคล้ายกันกับครกดินเผาขนาดใหญ่ มีเชือกพันล้อมรอบเพื่อที่จะช่วยถ่วงน้ำหนัก ให้คนที่แบกนั้นไม่ปวดหลังปวดคอ วิธีที่จะทำให้เสียงของกลองมีความลงตัวกันคือ การนำข้าวเหนียวกับขนมมาติดหน้ากลอง ที่จะนำมายึดตรงกลางให้หน้ากลองแน่น นั่นคือการทำให้เสียงไพเราะซึ่งจะต้องมีการนำไปติดหน้ากลองทุกตัว จากนั้นจะเริ่มเคาะเพื่อฟังเสียง เพื่อให้กลองยาวเสียงเข้ากัน อันดับแรกจะมีการลองใช้มือเคาะและฟังเสียงของกลองยาวก่อน เมื่อกลองยาวเข้ากันเรียบร้อยจึงมีการเริ่มดนตรีอื่นเพื่อการประสานเสียง ซึ่งจะใช้เวลาประมาณ 10-20 นาที ในการจูนเครื่องดนตรี ไม่ว่าจะเป็นพิณ โหวด แคน ความพร้อมนั้นไม่ได้มีแต่ในคน เครื่องดนตรีทุกเครื่องการที่จะนำเครื่องดนตรีมาเข้าวงกันได้จะต้องปรับเสียงให้สามารถเข้ากันได้อย่างลงตัวเราะถึงจะเล่นในวงเดียวก้นได้ มือที่วางอยู่บนหน้ากองยาว เป็นมือแห่งประสบการณ์ เป็นมือที่สร้างหลากหลายสิ่งมานับไม่ถ้วน เราลองสังเกตให้ดี มือหนาใหญ่แข็งแรงแต่นุ่มนวลไปด้วยความละมุน ในการตีกลองยาวนั้นจะใช้มือเปล่า เคาะตั้งแต่เริ่มบรรเลง เรื่อยไปจนถึงจุดหมาย ซึ่งเมื่อถึงวัดแล้วจะต้องรอบอีกสามรอบ การบรรเลงวงกลองยาวนั้นจะมีงาน บวช งานมงคลทั้งหลายที่ต้องการความสนุก ถ้าเห็นบ่อยงานที่ใช้กลองยาวเป็นต้นงาน แห่ขบวนเจ้าบ่าว ซึ่งทำให้ชาวบ้านมีความสนุกสนาน ได้ฟ้อนรำบ้างบางงาน มีนางรำฟ้อนนำขบวนสร้างสีสรรในการแห่ขบวนให้มีความสนุกมากขึ้น ทุกคนที่มาร่วมวงกันมีความสุขเพราะเสียงดนตรีเสียงเพลง ที่ถ่ายทอดออกมาจากสีหน้าท่าทาง ซึ่งถ้าเรานั้นเคยร่วมขบวนหรือเคยนั่งดูขบวนผ่านไป ทุกคนจะต่างพร้อมใจกันฟ้อนรำ และแบ่งปันรอยยิ้มให้กันตลอดการบรรเลงเพลง หลังจากที่มีการลองเครื่องเสียงทั้งหมดแล้ว เป็นขั้นตอนของการไหว้ครู เครื่องดนตรีที่มีในวงกลองยาว มีเครื่องดนตรีหลากหลาย กลองยาวจำนวน 12 ใบ ซึ่งอาจจะมีหกใบได้ถ้าหากเป็นวงที่ลดขนาดลงมา แต่ถ้าน้อยกว่าหกใบความไพเราะอาจจะลดลง ต่อไปเป็นกลองรำมะนา 2 ใบ ฉาบสี่คู่ ประสานเสียง แต่ถ้าขนาดเล็กลงมาอาจจะฉาบสองคู่ แต่สิ่งที่ควบคุมจังหวะดนตรีทั้งวง เห็นจะเป็นเครื่องดนตรีอื่นไปไม่ได้ นอกจากฉิ่งซึ่งเราใช้ด้วยกัน 1 คู่ ออร์แกน 1 พิณไฟฟ้า 1 ตัว กีตาร์เบส 1 และกลองอีสาน Trio 1 สุดท้ายน่าจะเป็นซอ การผสมวงนั้นจะเป็นวงกลองยาวแบบประยุกต์ซึ่งสามารถที่จะเล่นรวมกันได้ทั้งดนตรีพื้นบ้านและดนตรีสากล เมื่อบรรเลงจะรู้สึกสนุกหลับตาแล้วมีความสุข แน่นอนว่าถ้าหากใครที่เคยฟังดนตรีกลองยาวจะยืนอยู่นิ่งๆ คงจะยาก อาจจะโยกขา โยกศรีษะ ให้จังหวะดนตรี การไหว้ครูเป็นสิ่งที่ต้องทำและเป็นพิธีที่ละเอียดอ่อน จึงจำเป็นต้องทำและต้องมีเครื่องไหว้ที่ครบครัน การไหว้ครูของกลองยาวก่อนเริ่มบรรเลง ผู้ที่จะทำพิธีจะต้องเป็นหัวหน้าวง ซึ่งวงกลองยาวจะมีเพียงชายเท่านั้น อย่างแรกจะต้องจัดดอกไม้เทียนคู่ 5 คู่ และต้องเป็นดอกไม้ขาว เงินเหรียญใส่ให้แข็ง 6 บาท แป้งเด็กเครื่องใช้ที่จำเป็น พร้อมหวีและกระจกส่อง ลิปสติก น้ำอบน้ำหอม ในการเริ่มพิธีเมื่อนำขันธ์ 5 มาวาง ทุกคนที่อยู่ในวงจะต้องมานั่งร่วมอยู่ด้วยกัน มีการกล่าวนโม สามจบ การไหว้จะระลึกถึงครูบาอาจารย์พระพิฆเนศแม่ธรณี ตลอดถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย ยกยอขันธ์ขึ้นพูดถึงว่าเราจะใช้บรรเลงดนตรีในงานอะไร ขอให้ช่วยปกปักรักษาให้งานลุล่วงไปได้ด้วยดี การทำพิธีไหว้ครูนั้น ทั้งวงจะต้องมานั่งร่วมในพิธี นั่งในท่าพับเพียบหรือเทพบุตร ถอดรองเท้าผู้นำจะเริ่มในการสวดบูชา จากนั้นเมื่อเสร็จเรียบร้อยจะเริ่มที่จะเทแป้งใส่ในมือของตนเอง ทาที่ปาก ใช้หวีหวีผม แล้วส่องกระจกทาลิปสติก ส่งแป้งเครื่องแต่งหน้าทาปากให้สมาชิกทุกคน จากนั้นจะเริ่มเดินไปโปรยแป้งใส่รอบคันรถเครื่องดนตรี ทุกอย่างที่เป็นเครื่องนำมาไหว้นั้นจะต้อวนไปให้ทุกคนใช้ แป้งอาจจะนำไปทาหน้าแต่งตัวปะแป้ง ทุกคน ทาปากแดงกันวนไป หวีผมบ้างทำให้มันหมดไม่เหลือ หลังจากนั้นวางขันธ์ไว้บนรถเพื่อเป็นสัญญาณว่าพร้อมแล้วสำหรับการบรรเลงดนตรีแห่ความสุข การเทน้ำลงบนดินซึ่งเป็นการไหว้พระแม่ธรณี ให้แม่ธรณีได้รับรู้รับทราบว่าจะเล่นดนตรีและเดินเหยียบไปบนแม่ธรณี เป็นการบอกกล่าว ถ้าเราได้เห็นพิธีทั้งหมด จะเป็นพิธีที่ทำกันเฉพาะคนในวงเท่านั้น ไม่มีใครอื่นที่เข้ามาร่วมพิธี และทุกคนต้องร่วมด้วยก้น เหมือนกับเป็นการบอกว่าเราทำอะไรจะต้องทำพร้อมกัน จะมีใครคนใดคนหนึ่งไม่ทำไม่ได้ เมื่อทำพิธีเรียบร้อย ทุกคนในวงลุกขึ้นเดินไปจับเครื่องดนตรีของใครของเรา เพื่อเตรียมที่จะบรรเลงต่อไป ซึ่งนั่นทำให้ความสนุกได้เริ่มก่อขึ้นแล้วเพราะทุกอย่างได้ปรับให้เข้ากันไว้แล้ว พอเปิดวงเริ่มขึ้นด้วยพิณแล้วจากนั้นก็บรรเลง ซึ่งในการเข็ญรถไปนั้นจะต้องมีรถเข็ญพ่วงต่อจากคันข้างหน้า นั่นคือเครื่องปั่นไฟเล็กๆ ที่มีความจุไฟเพียงพอแห่เดินรอบหมู่บ้าน คนที่เป็นคนเริ่มในทุกอย่างจะต้องเป็นคนที่ทำพิธี เมื่อทาแป้งให้ตนเองแล้วจะต้องเชื้อเชิญให้ทุกคนที่ลงเรือลำเดียวกันทาด้วย หวีด้วยเสริมสวยด้วย ช่วยกันเพื่อให้เกิดความสำเร็จซึ่งคนที่นำบางครั้งจะเป็นเพียงคนทำพิธี อาจจะควบคุมหรือเข็ญเครื่องปั่นไฟจะมีประจำตำแหน่งรออยู่แล้ว การใส่เสื้อผ้านั้นบางครั้งก็นัดกันเป็นทีมถ้าหากได้รับงานนอกหมู่บ้าน แต่ถ้างานในหมู่บ้านนั้นใช้การแต่งตัวตามคนในหมู่บ้าน บางครั้งตามสบาย อย่างเช่นในงานนี้คืองานบวชของคนที่รู้จักกันจึงไม่ค่อยมีพิธีเรื่องเครื่องแต่งกาย เตรียมพร้อมเช็คเครื่องเสียงอีกรอบ อาจจะเริ่มที่พิณขึ้นก่อนและตามด้วยกลองชุดจนมาถึงกลองยาวที่มีจำนวนมาก และคนที่ตีกลองยาวจะต้องสะพายใส่บ่าอุ้มเอง จนตลอดเส้นทางที่เล่นดนตรี เพราะการวางจะทำให้เสียงไม่ไพเราะเหมือนกันกับที่เราสะพาย จะว่าไปแล้วเครื่องดนตรีหลายชนิด มาจากหลายถิ่น ช่างทำเครื่องดนตรีหลายคน แต่เมื่อมารวมตัวกัน มีการติดหน้ากลองเพื่อให้เสียงเข้ากัน ก็เหมือนมนุษย์ทุกคนบนโลก แม้ว่าเราจะมากันต่างที่ ต่างสำเนียงภาษา แต่เราก็มีความต้องการคล้ายกัน นั่นคือการรักตัวกลัวตาย คนที่จะเล่นดนตรีกองยาวได้นั้นจะต้องมีความอดทนและบึกบึน เพราะระยะทางในการแห่ต้องมากกว่าสองกิโล และจะไม่มีการหยุดพักต้องเล่นไปเรื่อยๆ จนถึงที่หมาย ถ้าเล่นด้วยความสุขเส้นทางแม้จะไกลขนาดไหน ก็คือใกล้ พร้อมแล้วสำหรับทุกอย่าง เราจะเห็นได้ว่าคนที่นำทำพิธีไหว้ครูจะเล่นดนตรีพื้นบ้านคือแคน ซึ่งจะมีคนที่คอยตีกลองเดินตามรถกลองยาว เดินประกบด้านข้างก่อนที่จะเคลื่อนขบวน บอกได้เลยว่าถ้าถึงตอนนี้ นั่งฟังมีความสุขอยากที่จะเดินตามฟังไปเรื่อยๆ การได้เห็นรอยยิ้มของคนสูงอายุ ที่เสียสละเวลาพักผ่อนของตนเอง มาทำกิจกรรมร่วมกันกับคนในหมู่บ้านไม่ได้มีบ่อยนักเพราะ หลายปีต้องมีการหยุดรับงานเพราะโรคระบาด แต่อยู่ด้วยความอดทนสู้จึงอยู่มาได้และเริ่มที่จะลืมตาอ้าปากกันได้ เท่านี้เองความสุขของคนเรา มีความสุขที่ได้เล่นดนตรี มีความสุขที่ได้เห็นคนร้องเล่นเต้นรำ ฟ้อนเข้าจังหวะดนตรีที่ตนเองได้บรรเลง ดนตรีคือสิ่งบำบัดอย่างหนึ่งที่ดีสำหรับหลายๆคน ซึ่งบางครั้งบางเรื่องเราหาทางออกไม่ได้ เราลองบอกตัวเองและนั่งฟังดนตรีบรรเลงสักผลงานเพลง เราจะตัองมีการตกผลึกทางด้านความคิดการใช้ชีวิตอย่างแน่นอน สุขเราสุขเขา ต่างคนต่างมีความสุขโลกนี้จะยิ่งงดงามยิ่งขึ้นภาพถ่ายทั้งหมดเป็นของผู้เขียน (อุ้งเท้าแมว)เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !