✨ ลงใต้พาชมประเพณี “ชิงเปรต” งานบุญสารทเดือนสิบ สืบสานวัฒนธรรมภาคใต้ – ลูกหลานกลับบ้าน วัดในช่อง ต.ทับปริก อ.เมือง จ.กระบี่เช้าวันนี้อากาศที่กระบี่สดชื่นเป็นพิเศษ ลมเย็นพัดเอื่อย ๆ ผ่านสวนยางและต้นมะพร้าวริมทางขณะที่(ผู้เขียน)ขับรถเข้าสู่วัดในช่อง ตำบลทับปริก อำเภอเมือง จังหวัดกระบี่ ถนนสายเล็ก ๆ ที่ทอดเข้าสู่วัดเต็มไปด้วยรถและผู้คนที่ทยอยกันมาร่วมงานบุญ “สารทเดือนสิบ” ประเพณีเก่าแก่ที่ถือเป็นหนึ่งในหัวใจของชาวปักษ์ใต้เสียงหัวเราะทักทายของชาวบ้านดังเจื้อยแจ้ว ผู้คนในชุดผ้าถุง ผ้าพันคอ และเสื้อสีสดเดินเข้าออกวัดกันอย่างคึกคัก ทุกคนถือถาดหรือถุงที่บรรจุอาหารคาวหวานหลากหลายสีสัน ทั้งข้าวปลาอาหาร ขนมพื้นบ้านและผลไม้ ทุกรายสีหน้ายิ้มแย้มเหมือนคนที่รอคอยงานนี้มาตลอดทั้งปีวัดในช่องวันนี้มีบรรยากาศคล้ายงานเทศกาล ชายหนุ่มช่วยกันจัดร้านเปรต (ร้านยกสูงเป็นโครงไม้ไผ่หรือโต๊ะยาว) เพื่อวางเครื่องอุทิศ ส่วนหญิงสาวกับเด็ก ๆ จัดขนมลงถาดอย่างตั้งใจ เสียงพระสวดมนต์จากศาลาการเปรียญดังแว่ว ๆ ให้ความรู้สึกสงบและศักดิ์สิทธิ์ 📜 รากเหง้าของประเพณี “สารทเดือนสิบ” ประเพณีสารทเดือนสิบ หรือ “ทำบุญเดือนสิบ” เป็นการทำบุญครั้งใหญ่ประจำปีของคนภาคใต้ ตรงกับวันแรม 1 ค่ำ ถึงแรม 15 ค่ำ เดือนสิบตามปฏิทินจันทรคติ ชาวใต้เชื่อว่าช่วงนี้เป็นเวลาที่บรรพบุรุษ ญาติผู้ล่วงลับ หรือวิญญาณเปรตจะได้รับการปล่อยตัวจากยมโลกขึ้นมารับส่วนบุญที่ลูกหลานทำให้จึงเกิดพิธีการทำบุญอุทิศส่วนกุศลด้วยการจัดอาหารคาวหวานไปวางบน “ร้านเปรต” หลังจากพระสงฆ์สวดและทำพิธีเสร็จ ชาวบ้านจะเข้าแย่งชิงอาหารนั้นกัน เป็นที่มาของคำว่า “ชิงเปรต” อันมีสีสันและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น 🍬 ขนมแห่งความหมาย – สัญลักษณ์จากรุ่นสู่รุ่น เมื่อเดินดูรอบ ๆ ร้านเปรต สิ่งที่ดึงดูดสายตาผมมากที่สุดคือขนมพื้นบ้านห้าชนิดที่ถือเป็นหัวใจของงานบุญสารทเดือนสิบ แต่ละชนิดมีความหมายลึกซึ้ง สืบทอดมาหลายชั่วอายุคนขนมพอง – แทนแพ ใช้ล่องลอยข้ามห้วงมหรรณพไปยังสุคติ ลักษณะเป็นแผ่นกรอบเบา คล้ายข้าวพอง ขนมลา – แทนผ้าแพรพรรณเครื่องนุ่งห่ม ทำจากแป้งทอดเป็นแผ่นบางสีเหลืองทอง บางคนเรียกว่า “ผ้าลา” ขนมกง – แทนเครื่องประดับตกแต่งร่างกาย เป็นขนมแป้งทอดเป็นรูปวงกลมคล้ายกงล้อ ขนมดีซำ – เป็นขนมชิ้นเล็ก ๆ รสหวาน มักใช้แทนความหมายมงคลต่าง ๆ ขนมบ้า – ใช้แทนการทำบุญ ชื่ออาจฟังแปลกแต่เป็นขนมเล็ก ๆ คล้ายถั่วทอด(ผู้เขียน)ยืนดูคุณยายคนหนึ่งกำลังจัดขนมเหล่านี้ลงบนถาดอย่างตั้งใจ เธอบอกว่า “ของแต่ละอย่างเป็นตัวแทนของสิ่งสำคัญในชีวิต เพื่อให้บรรพบุรุษเราได้ใช้ในภพหน้า” ฟังแล้วรู้สึกซาบซึ้งใจที่ประเพณีนี้ยังคงมีชีวิตอยู่ 🎎 พิธีกรรมก่อน “ชิงเปรต” หลังจากจัดขนมเสร็จ พระสงฆ์ก็เริ่มประกอบพิธีสวดบังสุกุลเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้บรรพบุรุษ ผู้คนก้มศีรษะประนมมืออย่างพร้อมเพรียง เสียงระฆังดังขึ้นเป็นจังหวะ สร้างความสงบในใจอย่างบอกไม่ถูก🥢 วินาที “ชิงเปรต” – ความสนุกปนความศรัทธา พอพิธีเสร็จสิ้น เสียงประกาศจากลำโพงก็ดังขึ้นว่า “ชิงเปรตได้” นี่แหละคือช่วงเวลาที่ทุกคนรอคอย! เด็ก ๆ ผู้ใหญ่ ชายหญิงต่างกรูกันเข้าไปที่ร้านเปรต เสียงหัวเราะกรี๊ดกร๊าดดังไปทั่ว เหมือนงานรื่นเริงผู้เขียนเองก็ไม่พลาดที่จะลองเข้าไป “ชิง” กับเขาด้วย ความรู้สึกตอนนั้นทั้งตื่นเต้นทั้งขำ เพราะทุกคนต่างดึงอาหาร ขนม และผลไม้กันสนุกสนาน แต่ไม่มีการโกรธเคือง มีแต่รอยยิ้มและเสียงหัวเราะ บางคนบอกว่า “ได้ของเดนเปรตไปกินจะเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต” แม้จะเป็นความเชื่อ แต่ก็เป็นความเชื่อที่ทำให้ผู้คนรู้สึกดีและผูกพันกับอดีตของตนเอง🧑🤝🧑 ลูกหลานกลับบ้าน – ความหมายลึกซึ้งของงานบุญ ในระหว่างที่เดินดูผู้คน สังเกตเห็นหลายครอบครัวที่ลูกหลานเดินทางกลับมาจากต่างจังหวัดเพื่อร่วมงานนี้โดยเฉพาะ คุณลุงคนหนึ่งเล่าว่า “ทำบุญเดือนสิบเป็นโอกาสให้ลูกหลานกลับมาเยี่ยมบ้าน มาเจอพ่อแม่ ญาติพี่น้องพร้อมหน้า” นี่แหละคือเสน่ห์ของงานบุญภาคใต้ ไม่ใช่เพียงทำบุญให้ผู้ล่วงลับ แต่เป็นการเชื่อมโยงคนรุ่นใหม่ให้กลับมาหาต้นกำเนิดของตัวเอง งานบุญสารทเดือนสิบไม่ได้มีแค่พิธีทางศาสนา แต่ยังเป็นพื้นที่แสดงศิลปะการแสดงพื้นบ้าน เช่น หนังตะลุง มโนราห์ และดนตรีปักษ์ใต้ บางวัดจัดตลาดนัด มีสินค้าพื้นเมืองให้เลือกซื้อ ทั้งผ้าทอ เครื่องจักสาน และอาหารพื้นบ้านหากินยาก (ผู้เขียน)ลองชิม “แกงไตปลา” ที่แม่ค้าทำขายในงาน รสชาติจัดจ้านถึงใจ พร้อมข้าวสวยร้อน ๆ กินกับผักเหนาะ เป็นประสบการณ์ที่ทำให้รู้สึกถึงความเป็นปักษ์ใต้อย่างแท้จริง📝 ความรู้สึกส่วนตัวจากประสบการณ์ครั้งนี้ การได้มาสัมผัสประเพณี “ชิงเปรต” ที่วัดในช่อง ต.ทับปริก จ.กระบี่ ทำให้เข้าใจคำว่าความผูกพันทางจิตวิญญาณมากขึ้น แต่ละพิธีกรรม แม้ดูสนุกสนาน แต่แฝงไว้ด้วยความหมายลึกซึ้งเกี่ยวกับกตัญญู การไม่ลืมรากเหง้า และการแบ่งปัน สิ่งที่ประทับใจมากคือการเห็นคนรุ่นใหม่ ทั้งวัยรุ่นและเด็ก ๆ เข้ามามีส่วนร่วม ไม่ใช่เพียงผู้สูงอายุ นี่เป็นสัญญาณว่าประเพณีนี้ยังมีชีวิตชีวาและจะยังคงอยู่ต่อไป 🌺 สรุป – สืบสานประเพณีเพื่ออนาคต ประเพณี “ชิงเปรต” หรือ “ทำบุญสารทเดือนสิบ” ไม่ได้เป็นแค่เรื่องของการทำบุญ แต่เป็นสะพานเชื่อมโยงโลกของคนเป็นและคนตาย เป็นการปลูกฝังความกตัญญู ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และการกลับมาหาชุมชน บ้านเกิด และวัฒนธรรมของตนเอง 📌 เกร็ดน่ารู้สั้น ๆ เกี่ยวกับ “ชิงเปรต” งานบุญสารทเดือนสิบจัดขึ้นทุกปีในภาคใต้ โดยเฉพาะนครศรีธรรมราชถือเป็นศูนย์กลางใหญ่ การทำบุญสารทเดือนสิบจะทำ 2 ครั้ง คือ วันรับเปรต และวันส่งเปรต การ “ชิงเปรต” เป็นสัญลักษณ์ของการแบ่งปันและเชื่อมโยงกับบรรพบุรุษ ขนม 5 อย่างเป็นสัญลักษณ์สำคัญที่สืบต่อกันมาหลายชั่วอายุคน ภาพประกอบ/ภาพหน้าปก:ผู้เขียน เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !