ชาวภูไทถือเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ไทยที่ยังคงเชื่อและนับถือผี ประเพณีการไหว้ผียังมีให้เห็นกันอยู่ในหมู่บ้าน นอกจากนั้นในเรื่องของการนับถือขนบธรรมเนียมประเพณีที่มีการทำและสืบทอดกันมานาน ซึ่งในที่นี้รวมไปถึงชาวไทยที่อาศัยอยู่ทางภาคอีสาน ที่บรรพบุรุษได้สืบทอดให้ปฏิบัติตามกันมาเรื่อยๆ จนบางครั้งไม่รู้จุดประสงค์ว่าทำไปทำไม ไม่ทำจะเป็นอะไรไหม ทำมาทุกปีไม่มีเว้นว่าง บุญข้าวประดับดิน บุญพวงมาลัย หรือบุญข้าวสาก เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานตั้งแต่ปู่ย่าตายาย เกิดมาก็เจอประเพณีนี้ ตอนเด็กๆ บ้านอยู่ใกล้วัดจะรอบุญนี้เพราะจะได้ทานขนมอร่อยๆ ซึ่งตอนเด็กยายให้เรียนธรรมะศึกษาวันเสาร์และอาทิตย์จึงอยู่ที่วัดเรียนกับพระ พอบุญนี้ทีไรตอนเช้าพระอาจารย์ก็จะนำถุงขนมขนาดใหญ่หิ้วมาแจกในห้องเรียน โตขึ้นมาหน่อยจึงเข้าใจในวิธีทำและรายละเอียดขึ้น ผลไม้สำหรับใส่ห่อข้าว ซึ่งจะต้องทำเป็นสองถุงใส่ของเหมือนกัน เมื่อหลายปีก่อน ตอนที่ยายยังอยู่ ยายจะพาห่อโดยใช้ใบตองห่อ ห่อกล้วย ห่อลำไย แยกเป็นห่อใครห่อมัน ซึ่งตอนนั้นยายบอกว่า เราจะใส่อะไรก็ได้ ที่เราต้องการให้คนที่ล่วงลับไปแล้วกิน หลักๆ ก็ข้าว น้ำ นม ปิ้งกบ ปิ้งปลา ปิ้งไก่ ปิ้งหมู ได้ทุกอย่าง มีเยอะก็ใส่เยอะมีน้อยก็ตามแต่เราหาได้ เมื่อห่อเสร็จเราก็จะต้องล้างก่อน เหมือนการทำบุญล้างเพื่อให้ของทานสะอาดและบริสุทธิ์ประเพณีบุญข้าวประดับดิน ซึ่งจะทำอยู่สองครั้ง ครั้งที่หนึ่ง แรม 14 ค่ำ เดือน 9 (เก้าลับ) เรียกบุญข้าวประดับดิน ครั้งที่สอง ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 (สิบเพลง) เรียกบุญข้าวสาก ซึ่งครั้งที่หนึ่งกับครั้งที่สอง จะห่างกันสิบห้าวัน ครั้งที่หนึ่งและสองจะทำเหมือนกัน แต่พอมาถึงปัจจุบันตอนนี้มีใบตองบ้างแต่ไม่ได้ห่อทุกอัน เริ่มมีถุงพลาสติกมาใส่เพื่อความสะดวก เพราะหลังจากพิธีเสร็จ เราก็จะต้องหิ้วถุงห่อข้าวกลับมาบ้าน แต่ต้องไม่ใช่ของตนเอง เอามาทานบ้าง นำไปใส่นาให้เจ้านา ให้วัว ให้ควาย เพื่อเป็นสิริมงคล ก่อนถึงวันห่อ ก่อนที่จะถึงวันห่อข้าว ครอบครัวก็จะรวมญาติกัน พี่น้องมาที่บ้านร่วมกันทำอาหาร ห่อข้าวต้ม มีหลากหลายรูปแบบ ข้าวต้มมัด ข้าวต้มผัด ข้างต้มสาลี ข้าวต้มแดะ หลายอย่างบางบ้านก็ย่างปลา ย่างไก่ ทำอาหารเองทั้งหมดๆ ใครไม่มาก็จะส่งปัจจัยมาแทน ห่อข้าวถุงที่หนึ่ง ถึงตอนนี้ไม่ได้ใส่ถุงทุกอย่าง กล้วยถ้าใส่เป็นลูกก็จะไม่ห่อ นมบ้าง ขนม โอวัลติน แจ่วบอง ซุปหน่อไม้ ทอดหมูสามชั้น ข้าวต้ม ห่อที่สอง ใส่เหมือนกันกับห่อที่หนึ่งทั้งหมด ในทั้งสองห่อนั้นจะต้องมี ดอกไม้เทียนคู่ ไหมจีบขุยยา(ยาสูบ) แบบโบราณ วันห่อ จะต้องตื่นมาห่อแต่เช้า ประมาณเจ็ดนาฬิกาเราก็จะต้องนำห่อข้าวไปรวมกันที่วัด ห้ามไปสายเพราะถ้าไปสาย ญาติพี่น้องที่มารอรับส่วนบุญจะเสียใจ หรือรอนาน ห่อข้าวที่นำลงไปรวมกัน ห่อข้าวทุกครอบครัวนำลงไปไว้รวมกัน ส่วนมากจะห่อเป็นตระกูลที่พ่อแม่เดียวกัน ตัวอย่างถ้าหากว่าครอบครัวของเรานั้นยังไม่มีผู้เสียชีวิต ก็จะซื้อของทานนำไปรวมกันที่บ้านแม่ แต่ถ้าเราแต่งงานมีครอบครัวแล้วสามีภรรยาหรือลูกเสียชีวิตก็จะทำแยก เพราะยังไงแล้วก็จะระลึกถึงกรวดน้ำให้กับทุกคน หลังจากห่อเสร็จ เราจะต้องเขียนชื่อผู้ตายใส่ในกระดาษทุกคน คนที่ต้องการจะเรียกให้มากินข้าวสาก ต้องระบุเพราะไม่อย่างนั้นเชื่อว่าจะไม่ได้เพราะคนอื่นจะเอาไปก่อนหรือผีเปรต อสุรกายแย่งกิน เมื่อเขียนชื่อผู้ตายก็จะตามด้วยผู้อุทิศคือคนที่ทานของไป เพื่อผู้ตายไปจะได้จำได้ ความเชื่อ ความเชื่อเรื่องของผู้มารับห่อข้าว ยายได้บอกว่าห่อข้าวนี้คนที่มารับจะเป็นวิญญาณของผู้ที่ยังไม่พ้นบาป วิญญาณบาปอย่างเช่นผีเปรต อสุรกาย วิญญาณที่ยังไม่ได้ไปเกิด วิญญาณผีเร่ร่อน ก็คบมากันหมดละเพราะมีบทอัญเชิญมา ตอนเช้า เช้าของวันห่อข้าวนั้น ทุกคนก็จะลงวัดเพราะจะเป็นวันพระใหญ่ ทำบุญตักบาตร สวดมนต์สายๆก็จะขึ้นมาและนำห่อข้าวลงไปแต่ห้ามสายไม่เกินแปดนาฬิกา ในงานก็จะมีเทศน์ตลอดทั้งวัน พระทุกรูปก็จะเปลี่ยนกันขึ้นเทศนาไปเรื่อยๆ ชาวบ้านในหมู่บ้าน ทุกคนก็จะลงไปร่วมในพิธี ส่วนมากจะเป็นวัยผู้ใหญ่ไปจนถึงวัยชรา คุณยาย คุณตาจะลงไปนั่งฟังเทศน์ พระจะสลับกันขึ้นเทศนา เกี่ยวกับวันสำคัญบ้าง เรื่องที่เคยได้ยินเป็นการเทศน์เกี่ยวกับบุญข้าวสาก ที่พ่อแม่มารอรับข้าวสาก แต่ลูกไม่ได้ลงวัด พ่อกับแม่จึงได้แต่นั่งกลืนน้ำลายแล้วร้องไห้ กัณฑ์หลอน กัณฑ์หลอน คือกัณฑ์ที่ชาวบ้านญาติโยมรวมกันนำมาถวายและจะแอบมาโดยไม่รู้ตัว ถ้าตรงกับพระองค์ไหนกำลังเทศน์อยู่ก็จะได้กัณฑ์ไป ซึ่งกัณฑ์หลอนนี้จะมีกี่กัณฑ์ก็ได้ แล้วแต่ศรัทธาของญาติโยม กติกาที่จะได้กัณฑ์คือต้องมาในจังหวะที่พระองค์นั้นกำลังเทศน์ถึงจะได้ แต่ถ้าลงจากธรรมมาสพอดี ก็จะถวายวัด เวลาที่มาถึงจะมีการทำสัญญาณคือการจุดปะทัด ทำให้เสียงดัง กัณฑ์ล้าง กัณฑ์ล้าง จะแห่รอบบ้านเพื่อล้างบ้าน แห่ไปเรื่อยๆ ถ้าใครมีปัจจัยอยากร่วมทำบุญก็นำมารวมได้ ซึ่งกัณฑ์ล้างนี้จะทำในช่วงเย็นหน่อยถึงจะนำมาถวาย เป็นการล้างสิ่งไม่ดีออกไปจากหมู่บ้าน หรือสถานที่ จะรู้ได้อย่างไรว่ากัณฑ์มาถึงวัดแล้ว ชาวบ้านก็จะรอฟังเสียงปะทัด เสียงปืน หรือเสียงเคาะเหล็ก บุญข้าวประดับดินหรือบุญข้าวสากนี้จะจัดทั้งวัน จนถึงตอนเย็นซึ่งในตอนเย็นนั้นแม่ขาวพ่อขาวก็จะพากันแต่งชุดขาวลงไปจำศีลที่วัดในตอนเย็น ถือว่าเป็นวันพระ ความเชื่อถ้าเราทำแล้วมีความสุขไม่เดือดร้อนตัวเองภาพถ่ายทั้งหมดเป็นของผู้เขียนเอง (อุ้งเท้าแมว)เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !