เชื่อว่า สายมูหลาย ๆ ท่าน คงรู้จัก "พระอุปคุต" หรือ "พระปางจกบาตร" กัน และมีไม่น้อยที่ได้บูชาวัตถุมงคล "พระอุปคุต" ที่เชื่อกันว่ามีอานุภาพโดดเด่นด้านให้โชคให้ลาภ - ให้ทำมาค้าขึ้น กันนะคะ...แต่เรื่องราวที่ทำให้ผู้เขียนมีความศรัทธาเลื่อมใสในพระอุปคุตมีรายละเอียดมากกว่าอานุภาพที่ว่ามานี้ โดยทราบมาจากไกด์นำเที่ยวประเทศพม่า และเจ้าหน้าที่วัด - ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา วัดพระธาตุพนมวรวิหาร นครพนม...ครั้งนี้จึงนำมาแบ่งปันเอาใจชาวมูค่ะที่พม่า นอกจากพระพุทธปฎิมาแล้ว รูปบูชาของพระอุปคุตก็ยังมีให้เราได้เห็นได้กราบไหว้บูชาตามวัดต่าง ๆ และมีให้เห็นเสมอตามร้านสินค้าหัตถกรรมพุทธศิลป์ แสดงว่าพระอุปคุตเป็นที่เคารพบูชาอย่างมากในพม่า...เมื่อเห็นเช่นนี้ คณะลูกทัวร์จึงถามข้อมูลจากไกด์ (ผู้เขียนไปทัวร์พม่า ตั้งแต่ตอนที่ยังไม่มีการกล่าวถึงพระอุปคุตมากนักในประเทศไทย บางคนยังไม่รู้จักด้วยซ้ำ) ทำให้ได้ฟังเรื่องราวของพระอุปคุต อันเป็นที่มาของความศรัทธาของชาวพม่า - มอญ จากการบอกเล่าของไกด์ซึ่งเป็นลูกของนักประวัติศาสตร์ - โบราณคดี ไทย - พม่า ค่ะไกด์เล่าว่า...พระอุปคุต เป็นพระอรหันต์ในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช มีฤทธิ์มาก สามารถปราบท้าววสวัตตี พญามาร ที่เป็นตัวร้ายคอยตามราวีพระพุทธเจ้าเมื่อครั้งพระองค์ยังมีพระชนม์ชีพ (วีรกรรมเด่น ๆ คือ ขัดขวางการออกผนวช ก่อกวนการตรัสรู้ และทูลอาราธนาให้ทรงปลงอายุสังขาร เป็นต้น) และกลั่นแกล้งพุทธบริษัทหลังพุทธปรินิพพาน เพื่อทำลายความมั่นคงของพระศาสนา (ที่หนัก ๆ คือ ขัดขวางการประกอบพิธีกรรมใหญ่ ๆ สำคัญ ๆ เช่น พิธีสมโภชน์/นมัสการพระธาตุเจดีย์)...พระอุปคุตไม่ใช่แค่ปราบพญามารแบบทำให้แพ้แล้วล่าถอยไปเฉย ๆ แต่ยังทำให้พญามารสำนึกผิด ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระพุทธเจ้าที่ไม่เคยถือโทษหรือทำร้ายตนเลย และในที่สุดก็ตั้งปณิธานบำเพ็ญบุญบารมีตามพระพุทธเจ้าเพื่อพระโพธิญาณ...ด้วยความที่ พระอุปคุตเป็นผู้ปราบพญามารตัวสำคัญ ให้หายจากโลกโดยสิ้นเชิงไปหนึ่งอัตรา และยังเป็นผู้ทำให้เกิดผู้ตั้งใจละบาป - บำเพ็ญบุญ เพื่อการเป็นพระพุทธเจ้าแห่งอนาคตอันไกลโพ้น ขึ้นบนโลกอีกหนึ่งอัตรา...ผู้เขียนจึงรู้สึกประทับใจและนับถือในฤทธานุภาพของพระอุปคุตมาก ๆ ค่ะนอกจากนี้ สมัยเป็นฆราวาส พระอุปคุตยังมีความสามารถเรียกลูกค้ามาซื้อสินค้าที่ร้านตน ทำให้ขายดีเป็นเทน้ำเทท่า...เมื่อบวชแล้ว ท่านมีความเจริญก้าวหน้าในญาณฌาน เป็นพระอรหันต์ที่มีฤทธิ์ตั้งแต่อายุยังน้อย มีกุฏิแก้วอยู่ที่สะดือทะเล ผู้คนสมัยนั้นเชื่อว่า ใครได้พบ ได้ใส่บาตรท่าน จะทำให้มีลาภมาก...เนื่องจากมีกุฏิอยู่ใต้น้ำ ท่านจึงต้องแหงนหน้าดูแสงและตำแหน่งของพระอาทิตย์เมื่อจะฉัน เพื่อไม่ให้ผิดพระธรรมวินัย...เรื่องราวเหล่านี้จึงเป็นที่มาของพระอุปคุต "ปางจกบาตร" ที่เป็นที่นิยมกันทั่วไป ว่าจะนำโชคลาภมาให้ผู้บูชา โดยเฉพาะผู้ทำมาค้าขายค่ะ...แต่ไกด์ก็บอกว่า สิ่งที่ชาวพม่าศรัทธามาก ๆ ก็คือความที่พระอุปคุตเป็นผู้ทรงฤทธิ์ถึงขนาดปราบพญามาร เปลี่ยนผู้ร้ายให้กลายเป็นพระเอกในอนาคตได้ นี่แหละค่ะสายมูอย่างผู้เขียน ก็ไม่พลาดที่จะอัญเชิญรูปบูชาแกะสลักของท่านจากพม่ากลับมาบูชาที่บ้านค่ะ...และหลังจากที่ได้รู้จักพระอุปคุตแล้ว ไม่ว่าจะไปวัดอะไร - จังหวัดอะไร ถ้าได้พบเจอเหรียญพระอุปคุต ผู้เขียนก็จะเช่าบูชามาเสมอค่ะ...เหรียญพระอุปคุตที่จัดทำกันทั่วไป ก็มีทั้งรุ่นปราบมารและอำนวยโชคลาภ ส่วนใหญ่ที่เห็นจะเป็นรุ่นที่มีชื่อเกี่ยวกับทรัพย์ - โชคลาภนะคะ...แต่เหรียญที่ผู้เขียนจำได้ชัดเจนก็คือ เหรียญพระอุปคุตผงมวลสารมงคลจากวัดพระธาตุพนม เพราะดูเหมือนวัตถุประสงค์และที่มาของการจัดทำเหรียญตรงกับเรื่องราวเกี่ยวกับพระอุปคุตที่ผู้เขียนประทับใจค่ะ...เจ้าหน้าที่วัด ที่ผู้เขียนมีโอกาสได้พูดคุยสอบถามอยู่ภายในพิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุพนม ตรงแผงเช่าบูชาวัตถุมงคล เล่าให้ผู้เขียนฟังว่า ในทุกปี ก่อนจัดงานประเพณีมหามงคลนมัสการองค์พระธาตุพนม จะต้องมีพิธีอัญเชิญองค์พระอุปคุต โดยนำรูปบูชาดำลงไปและขึ้นจากแม่น้ำโขง เสมือนการไปอัญเชิญท่านจากสะดือทะเล ให้มาช่วยคุ้มครองป้องกันภยันตรายต่าง ๆ ระหว่างที่มีการจัดงานค่ะสำหรับการบูชา ผู้เขียนก็จะตั้งรูปบูชาและวางเหรียญบูชาพระอุปคุตอยู่ในกลุ่มพระสงฆ์สาวกค่ะ...คือที่บ้านแยกโต๊ะ/หิ้งบูชาสำหรับพระพุทธเจ้า พระสงฆ์ พระโพธิสัตว์ และเทพเทวดา โดยมีพระพุทธเจ้าเป็นประธานและอยู่สูงสุด ตามคำแนะนำจากหมอดูฮวงจุ้ยค่ะ...ส่วนคาถาบูชา ผู้เขียนก็กล่าวบูชาไปพร้อมกับตอนสวดมนต์ไหว้พระ ด้วยบทสรรเสริญพุทธคุณ 9 ธรรมคุณ 6 และสังฆคุณ 9 (อิติปิโสฯ สวากขาโตฯ สุปฏิปันโนฯ) ก็นับว่าครอบคลุมแล้วค่ะ ไม่ว่าผู้คนจะศรัทธารูปบูชาของพระอุปคุต ปางที่มีลักษณะเอามือล้วงบาตร - แหงนหน้ามองฟ้า ในประเด็นใด (มีฤทธิ์มาก ชนะมาร ขจัดปัดเป่าภัย เมตตา บันดาลโชคลาภ เป็นต้น) ผู้เขียนก็เห็นว่า การใช้รูปลักษณะเช่นนี้ก็นับว่าเป็นกุศโลบายที่ดีมากนะคะ...เพราะถ้าไม่ใช้รูปลักษณะพิเศษเช่นนี้แล้ว เราก็จะไม่มีทางรู้ได้เลยว่า รูปบูชาที่เรากำลังเห็นนั้น คือพระพุทธเจ้าหรือพระสงฆ์สาวก และเป็นพระสงฆ์สาวกองค์ใด...และด้วยความที่ผู้เขียนชื่นชอบเรื่องราวของพระอุปคุตอยู่แล้ว ดังนั้น เมื่อเห็นรูปบูชาหรือวัตถุมงคลของท่านเมื่อไหร่ - ที่ไหน ผู้เขียนก็จะรู้สึกดีและน้อมขอพรให้ท่านคุ้มครองเสมอค่ะ...ที่สำคัญคือ มากกว่าโชคลาภอันเป็นทรัพย์ ผู้เขียนขอให้ท่านเมตตาชี้ขุมทรัพย์ให้ เหมือนที่ท่านชี้ขุมทรัพย์อันมีค่ายิ่งใหญ่ให้แก่พญามารค่ะ.มรรษยวรินทร์(ภาพประกอบทั้งหมด โดย มรรษยวรินทร์)เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !